* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
سالها در بین مردم و پزشکان این ذهنیت وجود داشت که کسانی که گاه گاهی در جشن ها و مهمانی ها و جمع های دوستانه مشروب می نوشیدند الکلی نیستند و بین آنها با کسانی که روزانه و مرتب مشروب می نوشیدند و اصطلاحن به آنها الکلی مزمن می گویند، فرق می گذاشتند. امروزه اما الکولوگ ها، یعنی متخصصان بیماری های تولید شده توسط الکل، آنها را از هم جدا نمی دانند و عقیده دارند که یک حالت زنجیره ای بین نوشیدن الکل روزانه و گاه گاه وجود دارد و هر دو باعث تولید مشکلات سلامتی ناشی از الکل می شوند.
با اینکه تعداد افراد معتاد به الکل و اصطلاحن الکلی کمتر از کسانی است که گاه گاهی می نوشند با این حال همه مردهایی که بیشتر از سه گیلاس الکل و زنانی که بیشتر از دو گیلاس الکل در روز می نوشند در خطر واقعی برای سلامتی شان هستند.
منظور از گیلاس همان ظرفی ست که در مشروب فروشی ها، الکل با آن سرو می شود که معادل ۲۱ گیلاس در هفته برای مردها و ۱۴ گیلاس برای زن هاست. ولی توجه داشته باشید که همه افراد به طور یکسان در اعتیاد به الکل مقاومت ندارند و این میزان گفته شده برای همه یکسان نیست و عده ای از افراد ضعیف تر هستند تا دیگران.
نوشیدن مشروبات الکلی در زمان کوتاه مثل یک شب نشینی اول شجاعتی می دهد که شخص کارهای ممنوعه انجام دهد و بعد رفلکس های شخص کمتر و کمتر می شود و به گیجی و از دست دادن تعادل بدن می رسد و در نزد افرادی که از نظر روانی صدمه پذیر هستند مشکلات روانی هم تولید می کند. مصرف بالای الکل به یک کُمای اتیلیک ختم می شود که اگر درمان نشود می تواند باعث مرگ بشود.
این حالت مستی ممکن است دیگر تکرار نشود ولی باعث از بین رفتن خطرات آن نمی شود و فقط یک بار دیگر تکرار آن می تواند باعث کُمای اتیلیک و مرگ بشود و یا باعث تصادف در جاده و یا غرق شدن در آب بشود.
سیمپتوم ها
همیشه مستی تکراری علامت خطری را نشان نمی دهد و در بین افرادی که زیاد مشروب می خورند هم به خوبی آن را تحمل می کنند و اطرافیان هم متوجه نمی شوند و سال ها ممکن است طول بکشد تا عوامل خطر دیده شوند، ولی در طی این سال ها علامات سبکی دیده می شوند که خاطرنشان می کند که خطر را درک کنید مثل این علاماتی که در نزد الکلی های مزمن دیده می شوند مثل:
ـ اهمیت ندادن به مسائلی که مهم هستند.
ـ دپرسیون های تکراری: این افراد کمتر پروژه ای در زندگی دارند. کمتر به مسائل اهمیت می دهند. کمتر از مسائلی که قبلن لذت می بردند لذت می برند. کارهایی را که قبلن دوست داشتند برایشان اهمیت کمتری دادر.
یک دپرسیون می تواند همراه مسائل زیر باشد:
ـ خشونت که وارد زندگی روزانه می شود، اول زبانی و بعد بدنی مثل کتک کاری با همسر و کودکان.
ـ اگر صدمات عصبی و مغزی تولید شده باشد عدم تعادل و مشکلات حرکتی می تواند تولید شوند.
ـ صدمات کبدی که می تواند تا سیروز کبد پیش برود.
ـ اگر صدمات کبدی مهم باشند تولید زردی می کند.
ـ بدکاری های دستگاه گوارش
ـ تولید لطمه به پانکراس که باعث پانکراتیت مزمن می شود یا تولید دردهای شکمی و گاهی استفراغ می کند.
ـ لطمات روانی مزمن
الکلیسم و زنان
در فرانسه بین سنین ۲۰ تا ۷۹ سالگی حدودا از هر ۱۰ زن یک نفر هر روز و حدودن از هر ۱۰ زن، ۴ زن هر هفته الکل مصرف کرده اند. مصرف بالای الکل در مردها خیلی بیشتر است مخصوصن در گروهی که وضع کاری و اجتماعی خوبی ندارند، می توانند از صبح در بار الکل مصرف کنند در صورتی که زنان می توانند مسئولیت شغلی داشته بشند و به تنهایی ننوشند.
یک اختلاف مهم دیگر هم وجود دارد: مسئله ی ازدواج در مردها یک عامل محافظت کننده است ولی برای زنان چنین حالتی ندارد.
از نظر پزشکی خطرات بیماری های سیروز هپاتیک، فشار خون بالای سرخرگی، کاردیومیوپاتی، خونریزی های دستگاه گوارش خیلی بیشتر در نزد زنان دیده می شود.
فراموش نکنیم که سقط جنین و سندروم جنین الکلی در هنگام بارداری از عوارض نوشیدن الکل می باشد.
خوشبختانه زنان معتاد به الکل وقتی که تحت درمان قرار می گیرند، انگیزه ی بیشتری برای ترک الکل و از دست ندادن کودکانشان دارند. همین طور برای درمان مشکلات سلامتی دیگر مثل ناهنجاری های غذایی، نگرانی ها و دپرسیون و شانس موفقیتشان خیلی بیشتر از مردهاست.
تنها پیام قابل قبول برای زنان در هنگام بارداری عدم استعمال کامل الکل حتی اگر مایل به بارداری هم هستند، زیرا بسیاری از زنان پس از ماه دوم یا حتی سوم بارداری متوجه می شوند که حامله اند زیرا غیرممکن است که بشود گفت چه مقدار الکل می تواند روی جنین آنها اثر بگذارد و چه مقدار الکل تولید خطر نمی کند، البته مسائلی مثل مقدار تحمل الکل، وضعیت ژنتیکی، وزن و مدت زمان بارداری و مسائل دیگری هم وجود دارد که در همه زنان یکسان نیست.
اگر اطلاعات دقیقی درباره مصرف کم و گاه گاهی الکل نداریم، مصرف روزانه متوسط و بالا دقیقن مطالعه شده و عوارض آن مشخص است. مصرف روزانه ۲ تا ۵ گیلاس الکل در هنگام بارداری می تواند باعث تأخیر در رشد کودک هنگام تولد و یک لطمه ی مغزی به او بشود. بیشتر از پنج گیلاس احتمال سندروم جنین الکلی با مشکلات شدید رفتاری و عقب افتادگی شعوری و یادگیری واقعی است. الکل اولین عامل صدمات مغزی غیرژنتیکی در کودکان است. جنینی که در رحم مادر الکل دریافت کرده به احتمال بسیار زیاد در آینده معتاد به الکل خواهد شد و همچنین در آینده دچار مشکلات مربوط به الکل می شود.
بخش دوم و پایانی هفته آینده
*عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی است.
Ataansari@videotron.ca
