جشنواره میراث فرهنگى آسیا (Festival AccèsAsie) در بیست و سومین دوره گشایش خود در مونترال مهماندار “هلیا بنده” رقصنده بنام و کم نظیر ایرانى بود. ماه می در کانادا به ماه میراث فرهنگى آسیا شناخته شده است و هر ساله در ایالت کبک این جشنواره به عنوان محلى براى ملاقات و گفتگو و پرورش هنر آسیا برگزار مى شود و هنرمندان بسیارى از کشورهاى آسیاى دور و نزدیک به این فستیوال دعوت مى شوند. مدیر این برنامه یک نقاش ایرانى است به نام خسرو برهمندى که بیست و سه سال است به همت او این جشن بزرگ در مونترال برگزار مى شود.
امسال نقطه عطف این جشنواره هنر رقص ایرانى بود “هلیا بنده” رقص ایرانى را در پنج صحنه با انتخاب هاى زیبا و دقیق لباس و موسیقى ایرانى به نمایش گذاشت.
در این شب فراموش نشدنى، هلیا بنده با مهارت هاى ناب و خلاق با ترکیبى ازحرکات موزون استثنایى و موسیقی کلاسیک ایرانى، جلوه اى متفاوت به رقص ایرانى داد. او با رقصش از اعماق تاریخ و اسطوره هاى ایرانى قصه گفت و با انتخاب دقیق و زیبا حتى موسیقى ایرانى را گوشنوازتر و دلنشین تر به گوش بینندگانش رسانید تا آنجا که رقص و موسیقى هر دو بجان مى نشست و حس خوشى از وطن در دل ها زنده می کرد. رقص هلیا یک رقص هلیایى است که از هلیا مى گذرد و هلیایى مى شود. او رقصنده اى است که مثل هیچکس نیست.
او متولد شیراز، هنرمندى جهانى و طراح رقص به سبک ایرانی است که این هنر را بر اساس تحقیقات خود بازسازی کرده، و پرورش این هنر زیبا و تاریخی را هدف خویش قرار داده است.
او با هنرمندان مختلفی در سطح جهان به طراحی، کارگردانی و اجرای هنر رقص ایرانی پرداخته است و حاصل عمرش را با تماشاگران سراسر دنیا به اشتراک گذاشته است.
هلیا بنده، رقص ایرانی را با حرکات ناب، سلیس و سبک منحصر به فرد و استثنایى خود در صحنه، به مرتبه ای جدید سوق می دهد. تماشای رقص ایرانی هلیا به تماشاگران، از هر فرهنگ و هر ملیت و هر سن، حس عاشقی، زندگی و شگفتی و هیجان می دهد. حرکات بی نهایت ظریف و روان هلیا، او را به عنوان یک استاد هنرمند رقص ایرانی، از دیگر رقصنده هاى هم دوره اش متمایز ساخته است. هلیا، روی صحنه می خرامد و کوچکترین جزئیات تکنیکى و حسى را در رقص ارزش می نهد. هلیا در کنار تدریس و اجرای رقص بسیار هنرمندانه در کشورهای مختلف دنیا، اکنون در آکادمی خود در هلند، به تدریس و آموزش تخصصی رقص کلاسیک ایرانی مشغول است.
او با تحقیق در تاریخچه ی رقص کلاسیک ایرانی که متناسب با موسیقی کلاسیک ایرانى است، حرکات را بازسازی کرده و براساس این حرکات بازسازی شده، متدی اساسی همراه با قواعد و قوانین خاص آن تعریف کرده و آن را به یک مکتب تخصصی رقص تبدیل کرده است. این مکتب، تمام ویژگی های رقص ایرانی و حرکت های اصیل آن را شامل می شود و می تواند متناسب با هر نوع موسیقی عالی و کلاسیک ایرانی پیاده شود.
او خود می گوید: از کودکی به شدت آرزو داشتم که هنر رقص را فراگیرم، اما به دلیل نداشتن پشتیبان و نبودن هیچگونه امکان برای آموزش و یادگیری این هنر متعالی و عرفانی، توفیقی نداشتم تا اینکه پس از دریافت مدرک کارشناسی در رشته ی طراحی لباس و مولتی مدیا، در سال ۲۰۰۰ میلادی (۱۳۷۹شمسی) وارد آکادمی تخصصی رقص در هلند شدم، ابتدا قصد داشتم در رشته ی فلامینکو (رقص اسپانیایی )تحصیل کنم اما تصادفا روز اول در کلاس”رقص مصری” شرکت کردم و در پایان آن روز تصمیم گرفتم رقص مصری را تخصص خود سازم.
هلیا پس از چهار سال تحصیل و اخذ مدرک تخصصی هنر رقص مصری و توجه به رشته های تخصصی رقص در دنیا، در سال ۲۰۰۵ میلادی (۱۳۸۴ شمسی) به فکر احیای تخصصی رقص ایرانی( که هزاران سال قدمت داشته ولی مدارک و شواهد مناسبی از آن در دست نیست) افتاد و پس از مطالعات و تحقیقات گسترده، هنر تخصصی رقص ایرانی را به تصرف خود در آورد و پرورش این هنر عرفانی و تاریخی را رسالت خویش قرار داده و می گوید:
رقص ایرانی اگر چه هزاران سال قدمت دارد، و در طول تاریخ بستری برای شکل ها و تخصص های دیگر رقص ها (چون فلامینکو) بوده است، به سبب شرایط سیاسی و محدودیت های فرهنگی، مهجور مانده است.
وقتی به عنوان یک متخصص (رقص مصری) شناخته شدم، بسیاری از افراد که متوجه ایرانی بودن من می شدند از من درباره رقص ایرانی سئوال می کردند و می گفتند رقص ایرانی چه فرمی دارد؟ آیا آن را می شناسم؟ مواجه شدن با این سئوال مرا به این رسالت که رقص ایرانی را باید کشف و بازسازی نمایم، رساند و با دقت و سرعت و جدیت تمام در این زمینه به تحقیق پرداختم، هرچه بیشتر دنبال یافتن مجهولات می گشتم دیوانه وار عاشق این هنر و موسیقی عالی و کلاسیک ایرانی می شدم و سعی کردم که با تحقیق در تاریخچه ی رقص ایرانی که متناسب با موسیقی عالی ما بوده، حرکات را بازسازی کنم. پس حرکات رقص زمان قاجار را (که با اطمینان بیشتری از دوران دیگر می شد بازسازی کرد) بازسازی کردم. اکنون نوع و ویژگی رقص ایرانی برای من مشخص شده است، ویژگی های آن، نرم، مدور، در عین حال ضربدری و به هم پیوسته بودن، عمیق و عاشقانه است. براساس این حرکات بازسازی شده، متدی اساسی همراه با قواعد و قوانین خاص آن تعریف کرده و آن را به یک مکتب تخصصی رقص تبدیل کرده ام، این مکتب، تمام ویژگی های رقص ایرانی و حرکت های اصیل آن را شامل می شود و می توانیم متناسب با هر نوع موسیقی عالی و کلاسیک ایرانی اجرا کنیم، آنچنان که ترکیب حرکات به دلیل جنس موسیقی و صدا و یا فضای هنری قابل تغییر هست.
هلیا علیرغم شرایط موجود و محدودیت های شدید فرهنگی و اجتماعی، این کار مهم را به تنهایی و بدون هیچ گونه حمایت مادی، معنوی، اجتماعی و فرهنگی انجام داده و تنها عشق و اشتیاق وافر خود را پشتوانه ی این همت و کوشش خود می داند، و می گوید:
برای جستجوی ریشه های رقص و رامش ایرانی، در حوزه های مختلف هنر ایرانی از جمله نقاشی، نگارگری، معماری، کاشی کاری، موسیقی، شعر، طراحی لباس و غیره مطالعه و تحقیق داشته ام، زیرا تمام این هنرها زنجیر وار به هم پیوسته اند و نقاط مشترکی دارند که برای درک و طراحی رقص و حرکات مورد نیاز آن، لازم دانستم که با آنها آشنا شوم و این نقاط مشترک را در رقص ایرانی پیاده کنم.
هلیا بنده با هنرمندان بسیارى از کشورهای مختلف به روی صحنه رفته و همکارى داشته است؛ و همچنین تولید و کارگردانی هنری را در نمایش های مختلفی مانند “موزایکو”، “نوستالژیا”، “واگویه” و غیره را به عهده داشته است.
این نمایش ها در کشورهای مختلف دنیا مانند آمریکا، کانادا، انگلیس، سوئد، پرتغال، آلمان، ایتالیا، اسپانیا، هلند، بلژیک و گرجستان توسط او تولید و اجرا شده است.
هلیا بنده در مورد هنرجویان خود می گوید:
هنرجویان من غیر ایرانی، از ملیت های مختلف و بانوان ایرانی در ایران هستند، از همه جای دنیا! اکثر هنرجویان غیر ایرانی من از هنرمندان حرفه ای هستند که در رشته های مختلف رقص تخصص دارند، اما با دیدن رقص ایرانی عاشق آن شده و ارزش آن را شناخته اند! رقص ایرانی، در نهایت سادگی و روانی، بسیار پیچیده و تخصصی است و اجرای آن نیاز به قدرت بدنی بسیار دارد. نکته ی مهم در رقص ایرانی این است که پشت هر حرکت داستان ها نهفته است.
در سالهای اخیر هلیا بنده فعالیت های هنری و آموزشی خود را در کنار دیگر کشورهای دنیا، در ایران هم گسترش داده است. او می گوید:
ریشه اصلی این هنر در فرهنگ و آب و خاک ایران به وجود آمده و به این دلیل برای فهمیدن و درک آن نیاز به بودن در ایران و حس فضای فرهنگی و جغرافیایی آن می باشد. علاوه بر این به دلیل محدودیت های فراوان، بانوان زیادی در ایران علاقمند به آموختن و دیدن این هنر هستند. ما آنها را نباید فراموش کنیم و من خود را مسئول می دانم که نتایج کارم را با آنها به اشتراک بگذارم.
به امید دیدار دوباره با هلیا در کانادا
برای اطلاعات بیشتر به وبسایت زیر و یا صفحه اینستاگرام هلیا بنده مراجعه کنید.
