همگان معتقدند که فراز و نشیب، امری طبیعی در فرایند زندگی زناشویی است. کافی ست از کسانی که ازدواج کردند بپرسید، اما آنچه اکثر مردم نمی دانند این است که این بالا و پایین رفتن ها قابل پیش بینی است. اگرچه بعضی از زوجها ممکن است یک یا چند مرحله را میان بر بزنند ولی می توان گفت که تقریبا الگوی یک سانی برروابط همه زوجها حاکم است.
دانستن مراحلی که هر ازدواجی طی می کند کمک می کند که اضطراب و نگرانی هایی که همراه با هر مرحله حس می شود کاهش یابد. همچنین آگاهی به این مراحل قابل پیش بینی، باعث می شود که به جای غرق شدن در بحران هر مرحله، انرژی خود را روی درک درست و عبور سلامت از آن بگذارید تا بتوانید اشتباهات حین عبور را اصلاح کرده روابطی را سازماندهی کنید که انتظارش را داشتید.
جایگاه ازدواج از نگاه نسل امروز
با وجود تغییرات اجتماعی و فرهنگی که بالا رفتن نرخ طلاق از جمله عوارض آن است، از بعضی جنبه ها، ازدواج های امروزی شبیه همه ازدواج ها در طول تاریخ است. چنانچه اکثر مردم هنوز هم می خواهند ازدواج کنند. بر اساس تحقیقات موجود ۹۵% افراد به ازدواج اعتقاد دارند و آن را امری مهم در زندگی می دانند. در سن ۴۰ سالگی ۹۰% زنان و مردان حداقل یک بار ازدواج کرده اند و ۷۰% کسانی که طلاق می گیرند دوباره ازدواج می کنند. آنچه ازدواج های امروزی را از ازدواج های گذشته متفاوت می کند این است که اکنون دیگر به ازدواج به صورت یک انتخاب و نه یک ضرورت، نگریسته می شود و آنهایی که ازدواج کرده اند اکثرا معتقدند که ازدواج را به عنوان یک انتخاب برگزیده اند.
در تحقیقی که توسط ریدرز دایجست در سال ۲۰۰۶ صورت گرفت ۷۱% شرکت کنندگان اظهار داشتند که اگر قرار باشد یک بار دیگر ازدواج کنند همسر فعلی شان را دوباره برخواهند گزید. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که اعتماد در رابطه زوجی حرف اول را می زند. آنچه از ازدواج های امروزی انتظارمی رود عشق دراز مدت و روابط برابر است و اعتماد یک اصل پایه ای برای ایجاد و شکل گیری عشق، شور، همکاری و رابطه زناشویی سالم است.
چرخه روابط زناشویی
نظریه پردازان امر ازدواج و خانواده معتقدند که ازدواج یک سفرهفت مرحله ای است که نقشه راه می خواهد. داشتن این نقشه کمک می کند بدانید به کدام سمت می روید. البته با همه شباهت هایی که در نقشه کلی روابط زناشویی عموم زوجها وجود دارد، هر زندگی مشترکی، ویژگی های منحصر به فرد خود را نیز دارا است که این تفاوتها باعث شیرین تر شدن و منافع بیشتر برای هر زوج می شود. آگاهی از مراحل ازدواج که نقشه راه است، زوجین را برای پیمودن بهتر این سفر آماده تر می کند.
مراحل عبارت است از:
– شور و هیجان: در این مرحله اگر هر دو طرف با شور و عشق به هم رسیده باشند بسیار پر انرژی و رمانتیک بوده و در آن سکس، صمیمیت و هیجان زیادی تجربه می شود.
رویارویی با واقعیت: در این مرحله طرفین با واقعیتها و تفاوتهای یکدیگر رو به رو می شوند و همدیگر را آن گونه که هستند بهتر می بینند. این مرحله ای است که طرفین به نقاط ضعف و قوت هم بهتر پی می برند و خیلی وقتها از دیدن واقعیت ها شگفت زده می شوند.
سرکشی: بعد از مرحله واقع بینی، زوجها وارد مرحله سرکشی شده و هرکس دنبال این است که علایق خودش را پیش ببرد. در این مرحله احتمال بروز خشونت آشکار یا پنهان و جنگ قدرت وجود دارد و ممکن است اختلافات و تعارضات بالا بگیرد.
همکاری: در این مرحله زوجها ممکن است در امر بچه ها، مسایل اقتصادی، خانه داری و مسایل شغلی با هم همکاری داشته باشند. این مرحله ای است که زوجها به طرف مقابل بیش از یک همسر یا شریک عشقی به عنوان یک شریک شغلی نگاه می کنند. مرحله ای که زندگی به سمت یکنواختی و خسته کننده بودن پیش می رود.
دوباره یکی شدن: در این مرحله اگر بچه ها رفته باشند و زوج با آشیانه خالی رو به رو شوند، وقت بیشتری را با هم دارند و در صورت مدیریت درست رابطه می توانند رابطه دوستانه و شور شوق در رابطه تجدید شود و یا برعکس سردی و بی تفاوتی بیشتری بر رابطه حاکم شود.
انفجار: بعد از یک سردی طولانی ممکن است طرفین دچار دلزدگی شده و رفتارهای انفجاری از خود نشان دهند. البته این مرحله در هر زمانی در فرایند ازدواج می تواند رخ دهد دلایلی مانند بحرانهای شغلی، بیماری، مهاجرت، مشکلات مالی، بحران های خانوادگی و بسیاری مسایل دیگر ممکن است انفجار به دنبال داشته باشد.
کمال: اگر تمام مراحل فوق به خوبی و با درایت طی شده باشد، در این مرحله زوج وارد دوره ثبات، امنیت و لذت بردن از بودن با هم می شوند. در این صورت آنها فرایند زندگی که با هم داشته اند را مرور کرده و به دستاوردهای مشترک افتخار می کنند.
سخن آخر این که:
مطالعات روانشناسان نشان می دهد که هر یک از مراحل چرخه زندگی زناشویی می تواند منجر به بحران، انفجار یا جدایی شود. همچنین گاهی اوقات برخی از زوجها ممکن است در یک مرحله گیر افتاده و سالها در همان مرحله بمانند مثلا مرحله جنگ قدرت و یا سردی و دلزدگی. با این وجود زوجها می توانند بیاموزند که چگونه هر تغییر و تحولی در رابطه را، به عنوان مرحله ای از رشد و تکامل زندگی زناشویی ببینند و از آن به سلامت عبور کنند. پیچیدگی های زندگی زناشویی و فرایند طی نمودن سالم مراحل رشد خانواده، ایجاب می کند که برای شناسایی مرحله ازدواج خود، چرخه ای که در آن گیر افتاده اید و نیز برای عبور سالم از بحران های هر مرحله، از یک مشاور خانواده متخصص کمک گرفته و با آموختن مهارت های لازم و ایجاد رابطه پایدار، شاهد روزی باشید که در کنار هم، دستاوردها و افتخارات مشترک خود را جشن بگیرید.
* دکتر نسترن ادیب راد مشاور خانواده و جوانان در ایران و کانادا، مولف و مترجم پنج جلد کتاب در این زمینه است.
