ایرانیان جهان و دستاوردهایشان/ ۶۲

شهروند : در شهروند ستونی به معرفی ایرانیان موفق و دستاوردهایشان در ادبیات، ورزش، هنر، علم، سیاست و حرفه تخصصی شان در هر گوشه ی جهان، حتی در ایران اختصاص داده شده است. می دانیم که خبر بسیاری از موفقیت ها به رسانه ها راه پیدا نمی کند و تنها در جمع کوچک خانواده و آشنایان عنوان می شود، پس اگر فرد موفقی در اطراف خود می شناسید، لطفا به ما معرفی کنید. ما به دنبال مشهورترین ها نیستیم، اتفاقا یکی از اهدافمان این است که بتوانیم آنها را که تا کنون تلاش و خلاقیت و استعدادشان تغییری در زندگی خود و یا دیگران به وجود آورده، ولی دیده نشده اند، به دیگران معرفی کنیم.

در شماره های گذشته مهوش ثابت، آوا هما، سمیرامیس کیا، سونا مقدم، مهدی رضانیا، مریم حفیظی راد، سارا رحیمی، سعید ولدبیگی، نسرین متحده، سوسن رشیدی، بامداد اسماعیلی، عصمت صوفیه، کامران وفا، یارا شهیدی، سایه اسکای، مهران انوری، گلریز قهرمان، وحید رجب لو، شکوفه آذر، زهرا نعمتی، مریم ناظمی، مهسا قربانی، مینو اخترزند، بهروز بوچانی، آرش کمالی سروستانی، بیتا دریاباری، فرح کریمی، گلاره زاده، اشرف قندهاری(بهادرزاده)، تیمور الیاسی، اعضای تیم فوتسال زنان ایران، رضا مریدی، مریم طوسی، گلدی قمری، سیروس حبیب، پریسا تبریز، پی یر امیدیار، امیر خدیر، ساندر ترپهاوس، لیلا اسفندیاری، پیام اخوان، فاطمه معتمدی، دلارام جهانی، دارا بهمنش، مرضیه ابراهیمی، عبدالله رئیسی، لیلی آهی، علی صمدی احدی، ستاره فرمانفرمائیان، ژیلا مساعد، شاهین ایزدیار، الهام امامی، حمید نطقی، گلاره ناظمی، هلاکو رحمانیان، زوج نیکوکار علیرضا افضلی پور و فاخره صبا، علیرضا نبی، زیبا عزیزی، بدرالزمان تیمورتاش، آلنوش طریان و عفت تجارت چی  آشنا شدید.

این هفته با ژینوس نعمت محمودی اولین زن هواشناس ایران آشنا می شوید.

ژینوس محمودی در سال ۱۳۰۸ در تهران به دنیا آمد. مادرش کمالیه اجزاچی معلم مدرسهٔ تربیت دختران و پدرش جناب نعمت بنیان‌گذار گراورسازی در ایران بود.

ژینوس بعد از پایان دوران دبیرستان در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته فیزیک پرداخت. در دومین سال تحصیل در دانشگاه با هوشنگ محمودی که وی نیز دانشجو بود ازدواج کرد. ثمرهٔ این ازدواج دو دختر به نام‌های مونا و آیدا و یک پسر به نام آرتین است. وی عضو محفل ملی بهائیان ایران بود.

ژینوس محمودی ضمن انجام وظایف مادری به تحصیل خود ادامه داد و موفق به اخذ فوق لیسانس فیزیک در دانشگاه تهران و فوق لیسانس با تخصص در هواشناسی و علوم جوی شد.

قبل از آن‌که سازمان هواشناسی در ایران تشکیل شود، ژینوس سرپرست تحقیق و تعلیم علوم جوّی هواشناسی بود. در واقع، ژینوس محمودی کار خود را به عنوان اولین زن هواشناس ایرانی با سمتِ پیش بینِ ارشد، شروع کرد و هم‌زمان به عنوان اولین رئیس مدرسه هواشناسی کار خود را ادامه داد. وی نمایندگی ایران را در بسیاری از کنفرانس های بین المللی به عهده داشت. ژینوس محمودی برای اولین بار در ایران به تحقیق و پژوهش در استفاده از اشعه آفتاب برای مصارف حرارتی پرداخت و مقدمات بهره‌ برداری از آن را فراهم کرد و به علت تخصص، شایستگی و پشتکاری که از خود نشان داد توانست ریاست سازمان هواشناسی کشور را احراز کند که در آن زمان شاخه‌ ای از وزارت جنگ شناخته می‌شد.

از خدمات مهمی که وی برای هواشناسی ایران انجام داد تهیه «اطلس اقلیمی ایران» بود. مونا محمودی، دختر ژینوس در مصاحبه ای گفته بود «مادرم در دفتر هواشناسی فرودگاه مهرآباد به آسمان خیره می‌شد و می‌گفت که هر کاری برای هواشناسی می‌کنم، به عشق این سرزمین و مردم است.» با همین عشق به ایران و مردم ایران بود که سازمان هواشناسی ایران را از یک اتاق کوچک که در فرودگاه مهرآباد، با زحمات طاقت‌فرسا، تبدیل به یک سازمان مجهز نمود.

ژینوس محمودی در کنار فعالیت های اداری به فعالیت های اجتماعی هم می پرداخت. او در مسافر‌ت‌های کاری که به نقاط مختلف ایران انجام داد، پی‌گیر حقوق برابر برای زنان ایرانی بود. خانم محمودی عضو انجمن «زونتا» (زنان تحصیل‌کرده در امور صلح) و رئیس انجمن «صلح دیهیم» بود و ریاست هیات مدیره «جمعیت زنان وزارت راه و هواشناسی» را هم برعهده داشت. به علاوه تحقیقات او در هواشناسی دریایی همواره مورد توجه اولیای امور مملکتی بود و در حقیقت می‌توان او را بنیان‌گذار هواشناسی در ایران نامید.

از دیگر فعالیت های اجتماعی ژینوس محمودی، به عنوان نمایندهٔ ایران، شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی هواشناسی و مبارزه با آلودگی هوا بود.  

ژینوس و هوشنگ پیش از انقلاب فرزندان خود را برای ادامه‌ تحصیل به خارج از کشور فرستاده بودند. اما در پی انقلاب ۵۷ و روی کار آمدن حکومت مذهبی، مدارج علمی این زوج برای حکومت جدید بی ‌ارزش شناخته شد و فقط مذهب آن‌ها مهم جلوه کرد. به همین دلیل، ژینوس به دلیل اعتقاد به مذهب بهایی کار خود را از دست داد و به همراه همسرش زندگی مخفیانه ‌ای را آغاز کرد. اما در مرداد ماه ۱۳۵۹ هوشنگ محمودی ناگهان ناپدید شد و پس از آن هرگز اثری از او یافت نشد.

سال‌های نخستین انقلاب اسلامی با اعدام بهاییان همراه شد. اعضای محافل محلی و ملی ناپدید یا بازداشت می‌شدند و گروهی نیز اعدام شدند. در این میان، ژینوس به عضویت «محفل ملی ایران» درآمد و در پی آن رئیس «محفل روحانی ملی» شد.

او در ۲۳ آذر ۱۳۶۰ در منزل یکی از اعضای جامعه بهایی پس از نشست محفل ملی، در حالی‌که پاسداران خانه را محاصره کرده بودند، بازداشت شد.

هیچ اطلاعات و سندی از نحوه بازداشت، دادگاه، دفاعیات و حکم صادره برای ژینوس محمودی وجود ندارد. تنها یک سند رسمی از دادستانی کل انقلاب اسلامی مرکز موجود است که در تاریخ هفتم دی ماه ۱۳۶۰ منتشر شد. طبق آن سند، ژینوس محمودی و هفت نفر دیگر از اعضای محفل ملی توسط «دادگاه انقلاب اسلامی تهران» محاکمه شده و به جرم «جاسوسی»، به اعدام محکوم شده بود.

ژینوس در ایران یک سال و نیم پس از ناپدید شدن شوهرش و دو هفته پس از بازداشت، بدون اطلاع خانواده و هیچ سند معتبری اعدام شد. خانواده‌ او چند روز بعد توسط یکی از مسوولان زندان اوین به شکل غیررسمی از این خبر مطلع شده و توانستند سنگ گور بنیان‌گذار هواشناسی دریایی ایران را در «کفرآباد» بهشت ‌زهرا پیدا کنند؛ گوری گمنام.