کتابخانه شخصی و آرشیو یادداشت‌ها، مکاتبات و اسناد تحقیقاتی پروفسور امیر حسن‌پور، استاد سابق دپارتمان مطالعات خاورمیانه در دانشگاه تورنتو، به کتابخانه مرکزی این دانشگاه، کتابخانه روبارتز، واگذار شد و به زودی در دسترس علاقه‌مندان و پژوهشگران مطالعات کردی، زبان‌شناسی و ناسیونالیسم، مارکسیسم و مبارزه طبقاتی در خاورمیانه قرار می‌گیرد.
پروفسور امیر حسن‌پور (۲۰۱۷-۱۹۴۳)، پژوهشگر برجسته مارکسیست و کرد ایرانی، استاد سابق دانشگاه‌های ویندزور (۱۹۸۷-۱۹۹۳)، و کنکوردیا (۱۹۹۶ـ۱۹۹۴) بوده، و از اواخر دهه نود تا بازنشستگی (۲۰۰۹ـ۱۹۹۹) به تدریس در دپارتمان مطالعات خاورمیانه در دانشگاه تورنتو اشتغال داشتند.
کتابخانه شخصی پروفسور حسن‌پور شامل مجموعه کمیاب و نایابی از آثار درباره تاریخ و فرهنگ کرد و تاریخ گروه‌های سیاسی و مبارزات طبقاتی در ایران، عراق، و ترکیه به زبان‌های کردی (سورانی و کرمانجی)، فارسی، عربی، روسی و انگلیسی ست و اهدای آن‌ها به کتابخانه روبارتز، این کتابخانه را به یکی از شاخص‌ترین کتابخانه‌های دانشگاهی در زمینه مطالعات کردی تبدیل می‌کند. پروفسور حسن پور توجه خاصی به جمع آوری و نگهداری اسناد جنبش‌های انقلابی بین‌المللی داشت، از جمله کتاب‌های حزب کمونیست چین در دوران مائو. این کتاب‌ها با برچسب اهدا بنام ایشان (که تصویر آن را مشاهده می‌کنید) در قفسه‌های این کتابخانه در دسترس قرار خواهند گرفت.
غیر از کتابخانه شخصی، آرشیو علمی پروفسور حسن‌پور نیز در واحد آرشیو دانشگاه تورنتو واقع در دپارتمان «کتاب‌های نایاب و کلکسیون‌های خاص» در این دانشگاه نگهداری خواهد شد. در یک تقسیم‌بندی کلی این آرشیو شامل الف) آرشیو مکاتبات علمی و سیاسی، یادداشت‌ها و دستنویس‌های ایشان، ب) آرشیو تدریس و ج) آرشیو تاریخ شفاهی و مواد تحقیقاتی است. در زیر این آرشیو به طور اجمالی توصیف شده است.
۱) آرشیو مکاتبات علمی و یادداشت‌ها: این آرشیو مکاتبات و جدال‌ها و خدمات فکری و علمی پروفسور حسن‌پور را در طول پنج دهه با محققین، دانشنامه‌ها، ناشرین، کتابخانهها و مراکز دانشگاهی در آمریکای شمالی، اروپا و خاورمیانه دربرمی‌گیرد. بسیاری از مکاتبات ایشان با روشنفکران کرد، رهبران سیاسی، شاعران، هنرمندان و موسیقی دانان در این آرشیو قرار دارد. مکاتبات ایشان با محققین درباره موضوعاتی از قبیل فرهنگ، تاریخ و ادبیات کردی، کتابشناسی آثار کردی، استانداردسازی زبان، سلسله مراتب دانش در عصر ارتباطات و جنبش دهقانی و کارگری در خاورمیانه بوده و به زبان‌های کردی (سورانی، کرمانجی)، فارسی، انگلیسی و عربی صورت گرفته است. در بین این مکاتبات می‌توان به مکاتبات ایشان با نوآم چامسکی، شیخ عزالدین حسینی، صادق وزیری، شیرکو بیکس، شوکو اوکازاکی، ژانت آفاری و تام ریکز اشاره کرد. مکاتبات واصله و ارسالی ایشان در زمینه ادبیات کردی (سورانی) در تبعید نیز حائز اهمیت هستند.
آرشیو یادداشتهای علمی پروفسور حسن‌پور دربرگیرنده پیش‌نویس تحقیقات، چکیده و اصل مقالات، مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های ایشان است و مسیر فکری ایشان را در طول چند دهه (از هزار و نهصد و هفتاد) و در هر یک از پژوهش‌های ایشان مستند می‌کند. از آرشیو‌های این مجموعه می‌توان به آرشیو پیش‌نویس‌ها و یادداشتهای تز دکترای ایشان، که با عنوان «ناسیونالیسم و زبان در کردستان (۱۹۸۵ـ۱۹۱۸)» منتشر شده است، و نیز آرشیو یادداشتهای ایشان در زمینه جنبش دهقانی در مکریان کردستان (۱۹۵۳ـ۱۹۵۲) اشاره کرد.
غیر از موارد فوق، آرشیو مکاتبات پروفسور حسن‌پور فعالیت‌های اجتماعی‌ـ سیاسی ایشان خاصه در زمینه یاری به پناه‌جویان کرد را ضبط کرده و موضع‌گیری‌های ایشان را در زمینه سیاستهای تولید علم روشن می‌سازد. نظریه های سیاسی و مکاتبات ایشان در پرونده های پناه‌جویان به کانادا و نیز موضع‌گیری‌های ایشان در قبال آزادی آکادمیک، و سیاستهای علمی نهادها و کنفرانس‌های علمی از مشخصه‌های این محقق انقلابی، آزادی‌خواه و کوشنده‌ی سیاسی ست.
۲) آرشیو تدریس: پروفسور حسن‌پور از محبوب‌ترین استادان رشته مطالعات خاورمیانه بودند و در سال ۲۰۰۶ به این عنوان در سطح کانادا نیز مورد تقدیر قرار گرفتند. دانشجویان سابق ایشان به دفعات درباره تاثیر عمیق و تغییردهنده ای که کلاس‌ها و رابطه معلمی ایشان بر آن‌ها گذارده نوشته‌اند. این بخش از آرشیو پیش‌نویس‌های تدریس و برنامه کلی درسی ایشان و مکاتبات ایشان با دانشجویان در دانشگاه‌های ویندزور، کنکوردیا و تورنتو در درس‌هایی اعم از مطالعات ارتباطات، مطالعات رسانه، و تئوری و متدولوژی در مطالعات خاورمیانه را دربرمی‌گیرد و متدولوژی و فلسفه تدریس، شیوه راهنمایی علمی و ارزشیابی ایشان بر عملکرد دانشجویان را ضبط می‌کند. دکتر حسن پور همچنین کوشش‌های فراوانی در زمینه شکل‌دهی به رشته مطالعات کردی، ایجاد و سردبیری ویژه‌نامه‌ها و مجلات در زمینه فرهنگ و سیاست کرد داشته و فعالیت‌های پیگیرانه و سازنده ای به جهت تسهیل چرخش و معرفی کتاب‌ها به کتابخانهها و مراکز علمی داشتند که در این آرشیو قابل پی‌گیری ست.
۳) آرشیو تاریخ شفاهی و مواد تحقیقاتی: مجموعه نوارها و ضبط مکتوب پروژه تاریخ شفاهی کردستان، که پروفسور حسن‌پور در زیرمجموعه تاریخ‌نگاری جنبش دهقانی در کردستان مکریان طراحی و هدایت کردند، در این مجموعه می‌توان جست. غیر از پروژه‌ی تاریخ شفاهی، بخشی از مواد تحقیقاتی در زمینه‌های متعدد پژوهشی‌شان که توسط آرشیو دانشگاه تورنتو نایاب و یا کمیاب ارزیابی شده است بایگانی و نگهداری خواهد شد. این مواد تحقیقاتی در نوشتار شامل نسخ دستنویس، اصل اسناد تاریخی، اصل یا کپی روزنامه‌ها، بیانیه‌ها و گزارشات تاریخی ست. غیر از اسناد مکتوب، این بخش همچنین دربرگیرنده میکروفیلم (روزنامه‌های تاریخی)، نقشه‌ها، عکس‌ها، تصاویر، و صوتی (اعم از نوارهای مرتبط به جنبش دانشجویی و انقلابی در دهه هفتاد میلادی، فولکلور و آوازهای انقلابی) است.
آرشیو پروفسور حسن‌پور آینه‌ای ست مستند از چند دهه زندگی فکری و اجتماعی یک محقق مارکسیست، که در یاری رساندن به انسان‌های در رنج حتی در کشاکش جابه‌جایی‌ها و تلاطمات مکرر زندگی در تبعید کوشاست، پژوهشگری روشمند و انتقادی که در جست‌و‌جوی یک سند با وسواسی محققانه گاه ماه ها مکاتبه می‌کند، و موضوع‌های پژوهشی خود را بر حاشیه مقالات و کاغذها و در تقویم‌های متعدد به زبان‌های کردی، فارسی و انگلیسی سال‌ها و در مواردی دهه ها پی گرفته، به طور مداوم پرسش‌ها را دقیق‌تر و تحلیل را شفاف‌تر می‌خواهد. این آرشیو بیانگر تاریخی سرکوب و مبارزه فرهنگی- سیاسی ملت کرد است که پروفسور حسن‌پور در نبود امکانات دولتی همت به نگهداری از آن‌ها کرده است. در جمع‌بندی این مجموعه را بایستی میراث یک انقلابی دانست که با وسواسی عالمانه از یک سو به جمع‌آوری آنچه به درستی نگران بود از بین برود، و از سوی دیگر به ضبط راه فکری که خود در زندگی پیموده پرداخته است.
