تغذیه و بهداشت خانواده
ده ها سال است که پزشکان و پژوهشگران غذای کم نمک و بی نمک را برای بهزیستی و سلامتی توصیه کرده اند و در حال حاضر میلیون ها نفر در سراسر دنیا رژیم غذائی بی نمک دارند. در سال گذشته عده ای از دانشمندان طی بررسی دنباله داری ثابت کردند که رژیم غذائی بی نمک در دراز مدت سبب ازدیاد بروز بیماری های قلب و عروق می گردد و این بار پژوهشگران دانشگاه مک مستر ثابت کرده اند که دوری کامل از مصرف نمک موجب بروز سکته مغزی و بیماری های قلب و عروق و موجب مرگ های زودرس می شود.
خوردن نمک به صورت متعادل با غذا برای قلب و عروق خوب است
این دسته از پژوهشگران کانادائی با مطالعه حدود ۳۰هزار نفر که به بیماری های قلبی و یا دیابت دچار بودند و آزمایش دقیق ادرار آنها برای اندازه گیری سدیم در طول پنج سال پیگیری متوالی معلوم ساختند که رژیم غذائی بی نمک و کم نمک نه تنها در سلامت بدن مخصوصاً قلب و عروق نقشی ندارد، بلکه سبب عوارضی نامطلوبی می گردد که مهمترین آنها سکته مغزی و بیماری های پیش رونده قلبی است. به عبارت دیگر آن دسته ای که روزانه بین ۴ تا ۶ هزار میلی گرم سدیم مصرف می کردند ـ که حدود دو برابر مقدار توصیه شده است ـ خیلی کمتر به بیماری های قلبی و سکته مغزی دچار شده اند در حالی که آن دسته ای که روزانه بین ۲ تا ۳ هزار میلی گرم سدیم به همراه رژیم غذائی مصرف می کردند ۲۰ درصد بیشتر از آن هایی که به اندازه کافی نمک می خوردند به علت بیماری های قلب و عروق یا بستری شده و یا اینکه جانشان را از دست داده اند.
در این جا موضوع رعایت تعادل پیش می آید که به هیچ عنوان نباید از مصرف نمک دوری کامل نمود، بلکه به صورتی باید نیاز سدیم بدن را تأمین کرد و از بروز صدمه به قلب و عروق جلوگیری نمود.
نتایج این بررسی این هفته در ژورنال JAMA به چاپ رسیده و به طور مسلم چهره تغذیه سالم را تغییر خواهد داد و پزشکان و دانشمندان را مجبور خواهد کرد که در این مورد بخصوص تحقیقات بیشتری به عمل آورده و توصیه بیشتر از نیم قرن گذشته در مورد مصرف نمک کم یا رژیم غذائی بی نمک را تغییر دهند.
امید است که این خبر مهم به گوش همه دست اندرکاران بهداشت عمومی برسد و از نتایج این بررسی مهم استفاده گردد. در هر یک قاشق چایخوری نمک حدود ۲۴۰۰ میلی گرم سدیم وجود دارد.
ماهی و بیماری آلزایمر
پژوهشگران دانشگاه پتسبورگ طی مطالعه ی علمی ثابت کرده اند که مصرف ماهی که در روغن و با حرارت بالا سرخ یا پخته نشده باشد، امکان بروز بیماری آلزایمر را کاهش می دهد. این دسته از دانشمندان طرز تهیه ماهی را بخارپز یا پختن با حرارت معتدل در فر توصیه کرده اند.
در این بررسی جالب تعداد ۲۶۰ نفر از افراد سالم زیر پوشش تحقیقات دقیق قرار گرفته و معلوم شده که ۱۶۳ نفر از آنها حداقل هفته ای یک بار ماهی در رژیم غذایی خود منظور می نمودند. نتایج بررسی نشان می دهد که طرز تهیه گوشت ماهی مخصوصا چگونگی پختن آن نقش مهمی در عملکرد آن در بدن دارد. بخارپز کردن یا پختن ماهی در درجه حرارت کم سبب باقی ماندن خواص مهم آن شده و در نتیجه از بروز التهاب بافت های عروق جلوگیری می کند و نمی گذارد پلاک های زیانبار در مغز به وجود آید. البته نباید فراموش کرد که اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در ماهی، مخصوصا ماهی های پر چرب نقش بسیار مهمی در بهزیستی و سلامتی سلول های مغز دارد و توجه در چگونگی تهیه ماهی نیز می تواند کیفیت این ماده غذایی مهم را حفظ نماید. اخیراً به وضوح ثابت شده که ویتامین D در کنار عوامل دیگر محیط زیست و رژیم غذایی متعادل می تواند سبب سلامتی و بهزیستی سلول های مغز گردد و از پیری زودرس و بیماری های مربوط به آن جلوگیری کند.
فیتوکمیکال ضد درد در آلبالو و گیلاس
آلبالو و گیلاس حاوی مقدار قابل توجهی از آنتی اکسیدان معروف Anthocyanins هستند که بهترین مسکن طبیعی بوده و در تخفیف التهاب بدن و دردهای مفاصل و غیره موثر می باشد. البته میوه هایی مانند توت های رنگی، انار، کرنبری نیز حاوی این ماده شیمیایی گیاهی هستند ولی از قرار معلوم آلبالو و گیلاس از این نظر درصدر جدول قرار دارند. اگرچه کمپوت این میوه جات حاوی مقدار قابل توجهی در این ماده هستند ولی عملکرد آنها در میوه های خام موثرتر خواهد بود. در صورت عدم وجود میوه های تازه ای که حاوی مقدار زیادی آنتوسیانین هستند می توان از آب میوه، کمپوت و حتی پودر این میوه ها برای تسکین دردهای رماتیسمی و آرتروز و گرفتگی ماهیچه ها استفاده نمود.
سلینیوم و سرطان لوزالمعده
سرطان لوزالمعده یا پانکراس یکی از سرطان های تقریبا غیرقابل درمان است، زیرا اولاً به علت واقع شدن آن در پشت و زیر معده تشخیص زودرس آن مشکل بوده و در ثانی به علت عملکرد و استفاده آن در متابولیسم مواد قندی و غیره در بدن، در صورت مختل شدن کار آن سبب مشکلات زنجیره ای می شود و در نهایت موجب مرگ زودرس می شود.
گروه تحقیقاتی ما در دانشگاه مونترال چند مقاله ی علمی در رابطه با سلینیوم و پیشگیری سرطان های سینه و روده بزرگ و پروستات به چاپ رسانیده و اخیراً پژوهشگران دانشگاهی در انگلستان گزارش کرده اند که سلینیوم رژیم غذایی می تواند در پیشگیری سرطان لوزالمعده موثر باشد که خبریست بسیار مهم و امیدوارکننده.
در یک مطالعه ی علمی بر روی ۱۱۸ بیمار مبتلا به سرطان پانکراس و ۳۹۹ نفر از افراد سالم و تجزیه ی سلینیوم موجود در ناخن های افراد تحت مطالعه که یکی از بهترین منبع میزان سلینیوم رژیم غذایی در چند ماه گذشته می باشد، معلوم ساختند که افرادی که مقدار لازم و کافی سلینیوم رژیم غذایی روزانه دریافت می دارند، خیلی کمتر به سرطان لوزالمعده دچار شده و در ضمن سیستم ایمنی آنها قوی تر بوده و کمتر به عوارض التهاب بدن مانند درد مفاصل و غیره مبتلا می شوند. بادام برزیلی در بین غذاها از نظر میزان سلینیوم در صدر جدول قرار دارد و در ضمن غذاهایی مانند تخمه آفتابگردان، براکلی، اسفناج، ماهی پرچرب، سمنو، قارچ ها و سیر نیز حاوی مقدار قابل توجهی سلینیوم می باشند.
در اینجا باید اشاره شود که مقدار سلینیوم غذایی به سلینیوم خاک محیطی که در آن غذاهای مورد بحث کشت و برداشت می شوند بستگی دارد. به عبارت دیگر مقدار سلینیوم موجود در براکلی که در آمریکا رشد داده می شود با براکلی که از کانادا به بازار می آید تفاوت دارد. در مصرف سلینیوم مصنوعی باید دقت مخصوص به عمل آید و زیر نظر پزشک متخصص انجام گیرد، زیرا ثابت شده است که زیاده روی در مصرف این ماده حیاتی امکان بروز بیماری قند نوع دو را افزایش می دهد.
آمار سخن می گوید
بودجه سالانه درمان عوارض جانبی و ناهنجاری های مربوط به مصرف الکل بر سلامتی افراد در آمریکا ۱۷۶ بیلیون دلار است. این رقم برای مصرف سیگار ۱۳۷ بیلیون دلار و برای مواد مخدر ۱۱۴ بیلیون دلار تخمین زده می شود.
جالب اینکه مصرف بی بندوبار الکل در نوجوانان و عوارض جانبی آن هر ساله حدود ۴ بیلیون دلار از بودجه این مملکت را به خود اختصاص می دهد و درصد مهمی از تخت های بیمارستان ها را برای درمان این عوارض اشغال می کند.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
www.cancerriskinfo.com
