در آستانه انتخابات پارلمانی آلمان، آنگلا مرکل صدراعظم این کشور گفته است که با سپردن نیمی از وزارتخانه های دولت آینده به زنان موافقت دارد. در حال حاضر از ۱۵ وزارتخانه آلمان ۶ وزارتخانه را زنان اداره می کنند و بیش از ۳۷ درصد کرسی های مجلس نیز به زنان تعلق دارد، اما حزبی که خانم مرکل آن را رهبری می کند، تنها ۲۵ درصد کرسی های نمایندگی خود را به زنان سپرده است.
انتخابات پارلمانی آلمان روز ۲۲ سپتامبر امسال برگزار می شود. یک ماه مانده به این موعد، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در مصاحبه ای با چهار تن از اداره کنندگان یوتیوب در کشور خود گفت که مایل است در دولت آینده نیمی از وزیران او زن باشند. خانم مرکل، خود تاکنون ۱۲ سال بر کشوری که جایگاه قهرمانی صادرات جهان را دارد حکومت کرده است.
مرکل در مصاحبه خود تاکید کرد که سهمیه زنان را در پارلمان آلمان احزاب این کشور تعیین می کنند، اما او از این امر استقبال خواهد کرد که درکابینه آینده، اداره نصف وزارتخانه ها به زنان سپرده شود.
زنان آلمان در ۱۰۰ سال گذشته برای رسیدن به وزن برابر با مردان در رهبری سیاسی جامعه خود گام های بلندی برداشته اند، اما هنوز تا دستیابی کامل به این هدف راه درازی در پیش دارند.
در سال ۱۹۱۹ هنگامی که جمهوری وایمر در آلمان مستقر شده بود، برای نخستین بار در تاریخ این کشور یک زن سوسیال دموکرات به نام ماری یوخاس به پارلمان راه یافت. امروز اما زنان به ۳۷ درصد کرسی های مجلس فدرال آلمان تکیه زده اند.
آنگلا مرکل (راست) با رقیبش مارتین شولتز
نکته قابل تامل در این زمینه نسبت زنان در احزاب مختلف است. در حزب چپ ۳۵ تن از نمایندگان حاضر در فراکسیون پارلمانی را زنان و تنها ۲۹ درصد آنان را مردان تشکیل می دهند. به عبارت دیگر، بیش از ۵۴ درصد کرسی های فراکسیون چپ را زنان اشغال کرده اند. در حزب سبزها نیز، وضعیتی مشابه حاکم است.
هرچه گرایش سیاسی احزاب به راست نزدیک تر باشد، تعداد زنان در فراکسیون پارلمانی آن ها کمتر است. مثلا از ۱۹۳ کرسی فراکسیون حزب سوسیال دموکرات ۸۵ کرسی به زنان و ۱۰۸ کرسی به مردان تعلق دارد، اما در فراکسیون اتحاد دموکرات مسیحی زنان از ۳۰۹ کرسی تنها ۷۹ کرسی را در اختیار گرفته اند.
اولین صدراعظم زن رکورد می شکند؟
آنگلا مرکل، در سال ۲۰۰۵ با پیروزی بر رقیب خود گرهارد شرودر از حزب سوسیال دموکرات توانست بر کرسی صدارت عظمای آلمان تکیه بزند. او تاکنون ۱۲ سال پیوسته بر آلمان حکومت کرده است. خانم مرکل اگر در ماه سپتامبر امسال برای چهارمین دوره برگزیده شود، دوران صدارت عظمای او به ۱۶ سال خواهد رسید. این یک رکورد تاریخی در آلمان پس از جنگ جهانی دوم است.
همه نظرسنجی های ماه های اخیر نشان می دهند که شانس آنگلا مرکل برای پیروزی در انتخابات سپتامبر امسال از رقیب سوسیال دموکرات او “مارتین شولتس” بیشتر است. مارتین شولتس تا پایان سال ۲۰۱۶ رئیس پارلمان اروپا بود و اکنون رهبر و نامزد حزب سوسیال دموکرات برای مقام صدراعظمی است.
در دوران صدارت عظمای آنگلا مرکل، به تدریج بر تعداد وزیران زن در کابینه او افزوده شد. در حال حاضر از ۱۵ وزارتخانه آلمان ۶ وزارتخانه مهم را زنان اداره می کنند. خانم “بریژیته سیپریس” بر صدر وزارت اقتصاد و انرژی نشسته، “آندرآ نالس” وزیر کار و امور اجتماعی است، “اورزولا فون در لاین” وزارت دفاع را می چرخاند، “کاترینا بارلی” در راس وزارت امور خانواده، سالمندان، زنان و جوانان انجام وظیفه می کند، “باربالا هندریکس” وزیر محیط زیست و امنیت نیروگاه های اتمی است و “یوهانا وانکا” مسئولیت وزارت آموزش و تحقیقات را به عهده دارد.
فرانسه پیش تر از آلمان
اظهار تمایل آنگلا مرکل به نشستن زنان بر مسند وزارت نیمی از وزارتخانه های دولت آینده او، وعده های امانوئل ماکرون رئیس جمهور فعلی فرانسه را تداعی می کند. او در جریان مبارزات انتخاباتی خود تاکید می کرد که در صورت پیروزی کاری خواهد کرد که نیمی از وزارتخانه ها در دولت او به زنان سپرده شوند. به این وعده عمل شد و هم اکنون نیمی از ۲۲ وزارتخانه دولت فرانسه را زنان اداره می کنند.
اما در مجلس ملی فرانسه نیز هنوز زنان جایگاه برابر با مردان را احراز نکرده اند. در مجمع ملی فعلی از ۵۷۷ کرسی موجود ۲۲۳ کرسی در اختیار نمایندگان زن است. به این ترتیب آن ها ۶/۳۸ درصد کرسی ها را در اختیار دارند که از آلمان کمی بیشتر است.
اما با توجه به نقشی که احزاب در فرستادن نمایندگان زن و مرد به مجلس فدرال دارند، معلوم نیست که خانم مرکل در صورت پیروزی بتواند مثل امانوئل ماکرون آرزوی خود را عملی کند و نیمی از وزارت خانه ها را به همجنسان خود بسپارد.
در حال حاضر، تنها ۲۵ و نیم درصد کرسی های فراکسیون حزبی که خانم مرکل رهبری آن را به عهده دارد در اختیار زنان است. بنابراین، نخستین مانع مرکل برای تحقق وعده یا آرزوی وی حزب خود او است که نام اتحاد دموکرات مسیحی و حزب محافظه کارتری مثل حزب سوسیال مسیحی را نیز به عنوان موتلف تاریخی خود یدک می کشد.
در جدول زیر ترکیب زنان و مردان را در فراکسیون های فعلی مجلس فدرال آلمان مشاهده می کنید:
جایگاه زنان آلمان در مقیاس جهانی
در انتخابات سال ۲۰۱۴ پارلمان اروپا ۳۶ درصد کرسی ها را زنان اشغال کردند. به این ترتیب در حال حاضر مجلس فدرال آلمان به لحاظ حضور زنان اندکی از پارلمان اروپا پیش تر، اما در سطح مجالس ملی جهان هنوز از کشورهای فقیری که برخی از آن ها نیز دارای نظامی خودکامه هستند، عقب تر است.
برپایه آخرین گزارش ها، در روآندا بیش از ۶۰ درصد، در بولیوی بیش از ۵۳ درصد، در کوبا نزدیک به ۴۹ درصد و در نیکاراگوئه نزدیک به ۴۶ درصد کرسی های پارلمان به زنان تعلق دارد.
در سطح اروپا نیز، ایسلند با حدود ۴۷ درصد، سوئد با نزدیک ۴۵ درصد، فنلاند با ۴۲ و نیم درصد، هلند با حدود ۴۱ درصد، دانمارک با ۳۹ درصد، فرانسه با ۶/۳۸ درصد و بلژیک با ۳۸ درصد از آلمان جلوتر هستند.
این ارقام نشان می دهند که روآندا در سطح جهان به لحاظ حضور زنان در پارلمان از همه برتر است. در سال ۱۹۹۴ میلادی با پایان یافتن قتل عام های روآندا، در قوانین این کشور تغییراتی داده شد. قانون جدید حکم می کرد که دست کم ۳۰ درصد کرسی های مجلس ملی در اختیار زنان گذاشته شود، اما زنان این کشور توانستند ظرف ۲۳ سال این مشارکت را به دو برابر برسانند.
*جواد طالعی، شاعر، نویسنده و روزنامه نگار آزاد با بیش از ۴۰ سال سابقه روزنامه نگاری حرفه ای از سال ۲۰۰۰ میلادی به این سو مسئولیت دفتر اروپائی شهروند را به عهده دارد. او همزمان با رسانه های فارسی زبان دیگر مثل بی بی سی، رادیو فرانسه، دویچه وله و سایت های اینترنتی متعدد همکاری داشته است.
