ایرانگردی
در دل کوه های سر بر آسمان ساییده البرز، در نزدیکی تنگه واشی (ساواشی) و نه چندان دور از تویه دروار – دربار کیکاووس، شیرپلا – دژ کیقباد، پلنگ‌چال – تختگاه کیومرث، کلک‌چال – خانه دیو سپید، گرچال – سرزمین آتش ایزدی، واپسین تختگاه – آبشار شاهاندشت، نخستین گام آرش – آبشار کمرد، دریاچه شورمست، برج رسکت و شکل شاه، و البته در دامن‌گاه فرمانروای کوهستان دماوند، روستایی تاریخی و دیدنی هرانده قرار گرفته است.
هرانده
روستای هرانده در ۱۲۰ کیلومتری شرق تهران در جاده فیروزکوه و در ۱۲ کیلومتری شهر فیروزکوه، پس از تونل ۵ و نرسیده به تونل ۶ قرار گرفته است. رودخانه نم‌رود از ارتفاعات شمال فیروزکوه سرچشمه می‌گیرد و پس از گذشتن از چندین روستا، از جمله هرانده و سیراب کردن دشت سرسبز هرانده به دشت‌های گرمسار می‌ریزد. این منطقه سرشار از غارهای گوناگون، رودخانه‌های پرآب، دره‌های زیبا و مردمی خون گرم است. بیشتر باغ‌های روستا را درختان سیب تشکیل داده است. در کشت‌زارها نیز سیب‌زمینی و کدو فراوان دیده می‌شود.
نکته جالب توجه اینکه در روستای هرانده گل نیز پرورش داده می‌شود که این نیز زینت گلفروشی‌های تهران می‌شود، اما دیدن این گل‌ها به صورت زنده و شاداب در دل طبیعت لطف دیگری دارد. بارندگی احتمالی و هوای دل‌انگیز پاییزی، جادوی رنگ‌ها و بوی طبیعت زنده در انتظار شماست.
در زیر آسمان فیروزه‌ای این منطقه، گونه‌های درختان جنگلی مانند ارس، زرشک، شیرخشت، و گونه‌های مرغزاری، مانند درمنه، گون، باریچه، اوینس، بومادران، ماریتیغال، و گلپر در جنگل‌ها و مرغزارهای منطقه به چشم می‌خورد. در این طبیعت سرسبز، پستاندارانی مانند قوچ، میش، کل، بزکوهی، آهو، گراز و پلنگ، پرندگانی مانند کبک، تیهو و دلیچه و انواع خزندگان زندگی می‌کنند. منطقه شکار ممنوع گاوده، مهمترین زیستگاه حیات وحش در منطقه است.
آبشارها، چشمه‌سارها، و رودخانه‌های بزرگ و کوچک، مانند نم‌رود، گورسفید، ارجمند، دلیچای (دلیچه‌آو)، دیوانه‌رود و ساواشی، در این طبیعت کوهستانی، چشم اندازهای بسیار دیدنی و بی‌مانندی را به وجود آورده‌اند. چشمه آب معدنی خمده بیماران استخوانی و چشمه آب معدنی تارس بیماران سنگ کلیه را به سوی خود می‌خواند. ۱۶۰ اثر تاریخی و فرهنگی و همچنین پیست اسکی فیروزکوه در غرب این شهر، دژ تاریخی فیروزکوه، دژ تندیر، دژ سرانزا کارونسرای گدوک، غار بورنیک، غار رودافشان، روستای جلیزجند، روستای ارجمند ورزشکاران و طبیعت دوستان و ایران گردان را به سوی خود می‌خواند.
غار بورنیک
این غار با موقعیت جغرافیایی E 52 41 27 وN 35 41 16 و ارتفاع ۱۹۸۰ متر از سطح دریا در جاده دماوند- فیروز کوه نزدیک و حاشیه جنوبی روستای هرانده واقع است. از هرانده تا غار بورنیک در حدود دو ساعت پیاده فاصله است. در فصل تابستان هوای درون غار بسیار خنک و دلپذیر است.
این غار در ارتفاعات مشرف به دشت هرانده قرار گرفته و حدود ۱۵۰ متر از سطح دشت، مرتفع تر است. دهانه غار ۱۹۵۰ متر و دشت هرانده ۱۸۰۰ متر ارتفاع دارد. بنابراین راهپیمایی از آغاز راه در روستای هرانده تا دهانه غار، یک ساعت و نیم در تابستان و دو ساعت در زمستان زمان می‌برد.کمابیش۷۰ درصد راه مسطح و ۳۰ درصد نیازمند کوهپیمایی است. دهانه غار بورنیک با بیش از ۱۸ متر ارتفاع و ۶۰ متر پهنا، یکی از بزرگ‌ترین دهانه‌های غاری ایران است
بورنیک از نظر ساختاری، غاری تکتونیکی است و تالارهای بسیار بزرگ و بلندی دارد. سازندهای آهکی هم در جای‌جای این غار به چشم می‌خورد. این غار در زمره مناطق دارای آثار باستانی نیز محسوب می‌شود هرچند که نشان روشنی از دوران گذشته در آن به چشم نمی‌خورد.
راهپیمایی در طول روستا در حدود ۱۰ دقیقه زمان می‌برد. سپس به آغاز مسیر غار خواهیم رسید. در کنار باغ‌ها و رودخانه راهپیمایی کرده و از طبیعت زیبای خدادادی لذت خواهید برد.
بعد از حدود ۲ کیلومتر پیاده روی سبک مسیر به رودخانه نزدیک‌تر می‌شود. اینجا جایگاهی مناسب برای صرف ناشتا در کنار رودخانه است. پس از حدود یک ساعت راهپیمایی سنگین‌تر به آغاز یالی خواهید رسید که گرده یال کناری آن پوشیده از درختان کاج است. بهتر است مسیر را به صورت تراورز تا رسیدن به خط الراس یال طی کنید.
دهانه غار در پشت دو یال از کوه‌های پیرامون ده به گونه‌ای پنهان شده است که گویی مشتاق این نیست که دست انسان‌ها به آن برسد و خود را پشت کوه‌ها پنهان کرده است. از این رو برای کسانی که بدون راهنما به منطقه بروند یافتن دهانه غار مشکل خواهد بود. نشانی مهم آن پس از گذر از آخرین پیچ مسیر دو عدد کاج تناور است که شما را به سوی غار که دهانش را برای بلعیدن شما آماده کرده، راهنمایی می‌کند.
پس از آن در حدود یک ساعت بعد به دهانه غار خواهید رسید. بعداز کمی استراحت، با پوششی مناسب می‌توان وارد غار شد. هرچه نسبت به دهنه غار به سمت پایین پیش روید از مقدار روشنایی غار کم شده و بر زیبایی‌های آن افزوده می‌شود. غار بورنیک دارای دو تالار است، از چکنده‌ها، چکیده‌ها و ستون‌های آن بازدید کنید و نیز تاریکی مطلق و ترس شیرین آن را نیز تجربه نمایید.
از آنجا که درون غار هیچ‌گاه نور آفتاب به خود نمی‌بیند، سرمایی غیر قابل پیش‌بینی انتظار شما را می‌کشد. از این رو بردن لباس گرم ضروری است حتی اگر زمان بازدید شما در گرمای ۴۵ درجه مرداد ماه باشد. درون غار از تالارها و دالان‌های متفاوتی تشکیل شده است که به دلیل آهکی بودن ساختار غار چکنده‌ها و چکیده‌های فراوانی را به رنگ‌های قهوه‌ای کم رنگ تا سفید رنگ درون غار می‌توان دید. پس از گذشتن از پل‌های سیمانی که حدودا از پنجاه پله تشکیل شده است دو تالار اصلی وجود دارد. تالار سمت راست با طی زمانی در حدود ۱۵ دقیقه بن بست می‌شود. البته برای کوهنوردان و گردشگران عادی، اما غارنوردان ورزیده برای رفتن به تالار بعدی از دیواره پایانی این تالار بالا رفته و به تالار سمت چپ راه پیدا می‌کنند. نکته جالب توجه در این تالار تابلوی گروه کوهنوردی قدیمی است که نام چندین کوهنورد بر آن حک شده و تاریخ سال ۱۳۴۲ را به شما نشان می‌دهد و ناخودآگاه شما را به بیش از نیم قرن پیش می‌برد که خود می‌تواند به عنوان یک شی عتیقه در نظر گرفته شود! و اما تالار سمت چپ را نیز می‌توان با گذر کردن از چندین راهروی تنگ که مقداری نیاز به مهارت‌های سنگنوردی دارد بازدید کرد.
